Financiële positie

Verwerking gevolgen algemene uitkering

De ramingen in deze begroting zijn gebaseerd op de septembercirculaire 2015 van het gemeentefonds. Deze circulaire geeft de meest recente gegevens over de omvang van het gemeentefonds en de middelen die Uithoorn daaruit ontvangt.

De meicirculaire bevatte een aantal belangrijke mutaties die voor het samenstellen van de Kadernota te laat bekend waren. De raad is hierover voorafgaand aan de behandeling van de Kadernota 2016 geïnformeerd. Hieruit kwam een negatief beeld naar voren. Dit had voor het overgrote deel te maken met de uitkering voor het sociaal domein. De uitgaven binnen het sociaal domein worden met dit bedrag aangepast. De septembercirculaire daarentegen gaf juist een positief beeld, met name vanaf 2018.

Uitgaven sociaal domein terugbrengen in lijn met de korting gemeentefonds

De uitgaven binnen het sociaal domein moeten worden betaald uit de middelen die het rijk hiervoor beschikbaar stelt via het gemeentefonds. Bij het opmaken van deze begroting zijn de eerste contouren zichtbaar voor wat betreft de uitgaven binnen het sociaal domein. Alleen voor specialistische Jeugdhulp laat dit nog op zich wachten. Reden hiervoor was het uitblijven van regelgeving in het kader van de privacy. In de periode tussen de kadernota en deze begroting zijn, mede op basis van de eerste inzichten in de uitgaven, mogelijkheden gevonden om het tekort op te vangen binnen de begroting zonder dat het maatschappelijk effect wordt geraakt.

Statushouders/bijzondere bijstand

De cijfers laten een tekort binnen de bijzondere bijstand zien. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de taakstelling rond de statushouders. Gelet op de huidige vluchtelingenproblematiek is de inschatting dat de taakstelling meer zal stijgen waardoor het tekort structureel lijkt.

Amendement effect belastingen

In de Kadernota werd voorgesteld om de schuldpositie te verlagen en het weerstandsvermogen te versterken en hiermee terug te keren naar de oorspronkelijke uitgangspunten van de nota financieel gezond. Bij de kadernota is dit door middel van het amendement getemporiseerd waardoor de onroerende zaakbelastingen (OZB)-stijging beperkt blijft tot de percentages zoals vastgesteld in de programmabegroting 2015. Deze begroting is opgesteld binnen de door de raad meegegeven kaders waarbij rekening is gehouden met het amendement.

Actualisatie risico's

Het college van burgemeester en wethouders vindt het noodzakelijk om de schuldpositie te verlagen en terug te keren naar de oorspronkelijke uitgangspunten van de nota Financieel gezond. Volgens de nota moeten grote risico’s worden afgedekt met ratio 2. Hiervoor was bij de Kadernota een post van € 0,4 mln. opgenomen. In de aanloop naar deze begroting zijn de risico’s van de gemeente opnieuw geactualiseerd. De belangrijkste mutaties waren voor duo+ en decentralisaties sociaal domein. Over de duo+-begroting is meer duidelijkheid gekomen. De gegevens uit de (concept)begroting van duo+ zijn meegenomen in deze begroting. Daardoor kon het risico neerwaarts worden bijgesteld. Hoewel er bij het sociaal domein nog zeer veel onduidelijkheden zijn, laten eerste cijfers geen negatief resultaat zien. Daarom is het risico bijgesteld van extreem groot (90% kans) naar groot (70% kans). Deze bijstellingen leiden tot een lager risicoprofiel, waardoor het bedrag gehalveerd kon worden. Gezien de onzekerheid omtrent de aantallen en daarmee de werkelijke kosten van de specialistische jeugdzorg is het risico nog steeds aanzienlijk.

Duo+

De projectkosten automatisering van duo+ vallen voor Uithoorn hoger uit, mede door het wegvallen van De Ronde Venen. In de begroting van duo+ is een bijdrage van de gemeente Uithoorn opgenomen. In 2019 worden de eerste financiële voordelen van duo+ verwacht.

Regie voeren op duo+

De regievoering op inhoudelijke taken wordt uitgevoerd door de inhoudelijke beleidsmedewerkers. Het is wenselijk om ten aanzien van de financiële relatie met duo+ hier adequaat regie op te voeren. Hier is een structureel budget nodig ten behoeve van 0,5 fte strategisch financieel adviseur.

Structurele taken met incidenteel budget

De afgelopen jaren zijn er enkele structurele taken gefinancierd met incidenteel budget. Het betreft hier taken op het gebied van jeugd/veiligheid, de controller en de bestuursadviseur ten aanzien van bestuurlijke samenwerking in de regio op basis van het bestuurskrachtonderzoek. Voorgesteld wordt om deze structurele taken structureel te dekken.

Websitebeheer

Met duo+ is overeengekomen dat de deelnemende gemeenten een bedrag opnemen voor de verbetering van het beheer van de website.

Scheg in 2018 gereed in plaats van 2016

In het meerjarenbeeld was ermee rekening gehouden dat de vernieuwing/renovatie van De Scheg in 2016 gereed zou zijn en vanaf 2017 exploitatielasten zou geven. Gezien het traject om te komen tot vernieuwing/renovatie van De Scheg is het reëler om uit te gaan van een oplevering in 2018.

Rente en dividenden

Dit voorjaar heeft de gemeente een langlopende geldlening van € 10 mln. aangetrokken om minder gevoelig te zijn voor renteschommelingen van kort geld. Op de korte termijn zijn de rentekosten hierdoor hoger. Op de middellange termijn wordt dit neutraal, en op de lange termijn is de verwachting dat deze lening een voordelige situatie oplevert. Hiermee is het aanzienlijke renterisico dat samenhing met de hoge schuldpositie voor een groot deel afgedekt.

Actualisatie personeelsbegroting

Dit betreft financiële wijzigingen voor de bestaande formatie, ten opzichte van de meerjarenraming van de vorige begroting. Hierin zijn de ontwikkelingen van cao, belastingen en premies verwerkt, en de opname van medewerkers van de G2 die weer bij de gemeente Uithoorn in dienst kwamen.

Bezuinigingseffecten

In deze begroting zijn diverse bezuinigingsposten afgewikkeld. Op enkele posten is meer gerealiseerd dan de taakstelling, op andere posten minder. Per saldo leverde dat een nihil resultaat op. De bezuiniging op gemeenschappelijke regelingen is voor 20% gerealiseerd. Het overige deel is onvoldoende concreet onderbouwd en is om die reden door de provincie niet toegestaan als stelpost in de begroting. Hiermee voldoet de gemeente aan de richtlijnen op dit vlak van de toezichthouder van de provincie.

Reconstructie Meerwijk in asset planning

De tot nu toe in de begroting afzonderlijk opgenomen investeringen in Meerwijk-Oost en -West kunnen komen te vervallen omdat deze integraal worden opgenomen in de asset planning van de openbare ruimte.

Om te voldoen aan de eigen en de wettelijke uitgangspunten van een structureel sluitende programmabegroting zijn opnieuw maatregelen noodzakelijk. Overwegende dat de komende drie jaar duidelijk zal worden hoe een aantal grote risico’s (duo+, decentralisaties en het Dorpscentrum) zich gaan ontwikkelen stelt het college van burgemeester en wethouders de volgende aanvullende maatregelen voor:

Inloop naar ratio 2 in 20 jaar in plaats van 10 jaar (amendement Kadernota 2016)

Het college stelt conform het amendement op de Kadernota 2016 voor om de ophoging van de risicoreserves uit te smeren over een periode van 20 jaar. De aankomende 3 jaar zal duidelijk worden hoe de grote risico’s zich ontwikkelen. Per jaar zal telkens de stand van zaken bekeken worden.

Niet meer afschrijven naar nul maar restwaarde houden (VPB)

Volgens de bestaande nota Activabeleid worden alle activa afgeschreven naar een nul. Dat is voor gemeenten een gangbare methode. Echter, met de komst van de vennootschapsbelasting voor gemeenten is het goed om oog te hebben voor de restwaarde van activa, zoals gebouwen, woningen en vervoermiddelen. Daarom stelt het college voor om deze activa af te schrijven naar een (bescheiden) restwaarde. Dit levert een besparing op in de afschrijvingslasten en leidt tot een meer realistische begroting.

Temporiseren onderhoud (vervanging) openbare ruimte

Om toch verdere financiële ruimte te creëren is ervoor gekozen om, daar waar dat op een verantwoorde wijze mogelijk is, onderdelen van het onderhoud van de openbare ruimte met 1 jaar uit te stellen. Het betreft het vervangen van: bomen en gras, openbare verlichting en verharde (klinker)wegen. De budgetten hiervoor worden in 2016 gehalveerd. Alleen in urgente gevallen wordt tot vervanging overgegaan. Hoewel er een tijdelijke verlaging van het kwaliteitsniveau zichtbaar zal zijn, hoeft het beoogde maatschappelijk effect niet te worden bijgesteld. In het kader van asset management wordt in het voorjaar van 2016 worden de meerjarenplannen voor het planmatig onderhoud aan de openbare ruimte aan de raad voorgelegd. Met dit instrument worden, binnen door de raad aan te geven kaders, in een meerjarenplanning de prioriteiten bepaald voor planmatig- en dagelijks onderhoud. Op basis hiervan kan de raad de hoogte van de jaarlijkse toevoeging van de voorziening onderhoud openbare ruimte bepalen.