Lokale heffingen

De lokale heffingen vormen een belangrijk onderdeel van de inkomsten van gemeenten en zijn daarom een integraal onderdeel van het gemeentelijke beleid.
In deze paragraaf wordt ingegaan op:

• Ontwikkelingen op het gebied van belastingen.
• Beleid lokale heffingen.
• Overzicht lokale heffingen.
• Kwijtscheldingsbeleid.
• Overzicht lokale lastendruk.
• Prestatie- en kerngegevens.

Ontwikkelingen op het gebied van belastingen:

Landelijke voorziening WOZ

Er is een Landelijke Voorziening WOZ (LV WOZ). Dit is besloten op 13 april 2011 in het bestuurlijk overleg tussen de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), de staatssecretaris van Financiën en de bestuurders van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en van de Unie van waterschappen. Sinds 1 januari 2009 zijn de waardering onroerende zaken (WOZ)-waarden die de gemeenten genereren opgenomen in de Basisregistratie waarde onroerende zaken (BR WOZ). De BR WOZ maakt onderdeel uit van het stelsel van basisregistraties. Het uitgangspunt achter het stelsel van basisregistraties is dat overheden de gegevens (her)gebruiken die al bekend zijn binnen de overheid. Hierdoor wordt voorkomen dat burgers meerdere keren naar dezelfde gegevens wordt gevraagd. Om dit te bereiken worden gegevens op landelijk niveau digitaal ontsloten met de verplichting voor afnemers die gegevens te gebruiken, een zogenoemde LV WOZ. Het beheer van deze voorziening komt te liggen bij het kadaster. In de loop van 2015 zal er een besluit genomen worden per welke datum alle gemeenten aangesloten moeten zijn en de WOZ-waarden openbaar worden. De huidige inschatting is dat dit eind 2016, begin 2017 zal zijn. in ieder geval niet voor 1 oktober 2016. De huidige planning is dat de gemeente Uithoorn in week 48 wordt aangesloten.

Landelijke openbaarmaking WOZ-waarde

In het concept wetsvoorstel modernisering Wet WOZ wordt voorgesteld om de WOZ-waarden tegelijk met de invoering van de LV WOZ vrij te geven. Het is op dit moment niet mogelijk een inschatting te geven of deze openbaarmaking tot meer bezwaarschriften zal leiden.

Verruiming gemeentelijk belastinggebied

Een commissie onder leiding van Alexander Rinnooy kijkt in hoeverre het lokale belastinggebied een bijdrage kan leveren aan de oplossing van problemen die door de trends worden veroorzaakt. Hierbij heeft de commissie een aantal aanbevelingen gedaan voor het gemeentelijke belastinggebied. Hierbij wordt genoemd de invoering van een ingezetenenbelasting (een vast bedrag per inwoner), de verbreding van de OZB (onder meer herinvoering gebruikersdeel woningen) en de vereenvoudiging van de overige lokale belastingen (samenvoeging/afschaffing van enkele belastingen). Momenteel zijn dit alleen nog adviezen. Of alle aanbevelingen in wetgeving worden omgezet, dan wel wanneer, is nog niet duidelijk op dit moment. De aanbevelingen geven wel aan dat er de komende jaren veranderingen op komst zijn voor wat betreft het financieel domein en de lokale belastingwetgeving.

Beleid lokale heffingen

Op 24 mei 2012 heeft u bij de besluitvorming over de nota Financieel gezond onder andere besloten om de koppeling van de drie lokale heffingen (onroerende-zaakbelastingen (OZB), afvalstoffenheffing en rioolheffing) met ingang van 2015 los te laten. Voor wat betreft de afvalstoffenheffing en de rioolheffing is het uitgangspunt 100% kostendekkendheid. Voor wat betreft de OZB is in het coalitieakkoord 2014-2018 vastgelegd dat terughoudend wordt omgegaan met het verhogen van de OZB, waarbij de inflatie als maximum percentage geldt. Afwijking hiervan is slechts mogelijk als door de financiële situatie primaire gemeentelijke voorzieningen in direct gevaar komen. Daarnaast wordt de rioolheffing gewijzigd van een gebruikersheffing naar een eigenaarsheffing. Dit betekent dat met ingang van belastingjaar 2016 alle eigenaren een aanslag rioolheffing zullen ontvangen. Deze wijziging zal voor een lastenverlichting zorgen met betrekking tot de kwijtschelding en een lastenverschuiving van gebruiker naar eigenaar. Behoudens de verhuurde objecten zal de gemiddelde woningeigenaar (die ook gebruiker is) hier overigens niets van merken. Hiermee wordt beoogd een stabielere opbrengst te bereiken en een administratieve lastenverlichting. De rioolheffing meerverbruik blijft overigens wel een gebruikersheffing (verbruiker betaald).

Overzicht lokale heffingen

Hieronder treft u een totaal overzicht aan van de heffingen (vrij aanwendbaar) en de gebonden heffingen (niet vrij aanwendbaar). Voor de ‘gebonden’ heffingen (retributies) zijn ook de kosten van de dienstverlening en het dekkingspercentage opgenomen. De ‘gebonden’ heffingen zijn wettelijk gehouden aan de norm van maximaal 100% kostendekkendheid. De ‘niet gebonden’ heffingen (met uitzondering van de OZB) worden jaarlijks geïndexeerd conform het consumentenprijsindexcijfer van het CBS (2016: 0,4%).

*   De rechten voor de omgevingsvergunningen en de burgerzaken worden beoordeeld over de gehele Algemene rechtenverordening en hebben dus geen afzonderlijk dekkingspercentage.

OZB

Voor het belastingjaar 2016 geldt de WOZ-waarde naar de peildatum 1 januari 2015. Als gevolg van de nog lopende herwaardering zijn de WOZ-waarden, de gemiddelde waardeontwikkeling en dus ook het tarief op dit onderdeel nog niet aangepast. Overigens zal de totale opbrengst van de OZB door de herwaardering niet veranderen. Immers wanneer de WOZ-waarde daalt wordt het tarief verhoogd en andersom. Per saldo blijft de OZB voor de belastingbetaler en de OZB-opbrengst voor de gemeente voor wat betreft de herwaardering gelijk. Het tarief van de OZB 2016 stijgt ten opzichte van 2015 met 6,5%. Dit is overeenkomstig het op 25 juni 2015 aangenomen amendement bij de Kadernota 2016. Hierbij heeft u besloten om de Kadernota 2016 vast te stellen met dien verstande dat voor de ontwikkeling van de OZB-tarieven als kader voor het opstellen van de programmabegroting 2016 geldt, dat deze tarieven maximaal stijgen met de percentages zoals vastgesteld in de programmabegroting 2015. Rekening houdend met een woning met een gemiddelde waarde van € 223.000 betekent dit dat de OZB met gemiddeld € 18,01 per jaar (€ 1,50 per maand) stijgt. Deze stijging is noodzakelijk om de primaire gemeentelijke voorzieningen niet in direct gevaar te laten komen.

Onderstaand treft u ter vergelijking de OZB-tarieven en de gemiddelde aanslag voor een woningeigenaar aan van de omliggende gemeenten in 2015 op basis van COELO (Atlas van de Lokale Lasten 2015, gegevens gemeenten 2015).

Uit bovenstaande tabel blijkt dat de gemiddelde OZB-aanslag in 2015 in Uithoorn ten opzichte van het gemiddelde van omliggende gemeenten lager is. De landelijk gemiddelde OZB-aanslag bedraagt over 2015 € 263. Rekening houdend met de voorgestelde 6,5% OZB-stijging in 2016 komt de gemiddelde OZB-aanslag in 2016 uit op afgerond € 295.

Afvalstoffenheffing

In bijlage 3 van de begroting zijn de kosten met betrekking tot de afvalstoffenheffing gespecificeerd opgegeven. De kosten van de afvalstoffenheffing zijn in beginsel gebaseerd op het op 30 mei 2013 vastgestelde grondstoffenbeleid. Voor de afvalstoffenheffing geldt een kostendekkend tarief. Daarnaast is bij de behandeling van de Kadernota 2014 op 4 juli 2013 besloten om vanaf 2014 de BTW door te berekenen binnen de tarieven van afvalstoffenheffing en rioolheffing.
Het tarief van de afvalstoffenheffing 2016 daalt ten opzichte van 2015 met € 3,68 (-1,5%).
Deze daling wordt onder andere veroorzaakt door meer inkomsten plastic, metaal en drankenkartons (PMD), een stelpost efficiencytaakstelling en de inzet van de voordelige rekeningsresultaten van de afvalstoffenheffing uit de jaarrekening 2013 en 2014. Dit laatste is in lijn met de in 2013 vastgestelde nota Reserves en voorzieningen.

Rioolheffing

In bijlage 4 van de begroting zijn de kosten met betrekking tot de rioolheffing gespecificeerd opgegeven. De kosten van de rioolheffing zijn in beginsel gebaseerd op de geraamde exploitatie- en investeringslasten volgens gemeentelijk rioleringsplan (GRP-5) voor de periode 2013-2017. Voor de rioolheffing geldt een kostendekkend tarief. Daarnaast heeft u bij de behandeling van de Kadernota 2014 op 4 juli 2013 besloten om vanaf 2014 de BTW door te berekenen binnen de tarieven van afvalstoffenheffing en rioolheffing.
Het tarief van de rioolheffing 2016 stijgt ten opzichte van 2015 met € 1,59 (0,7%). Volgens het GRP-5 was voor 2016 een tariefstijging voorzien van 6%. De feitelijke stijging is dus lager als gevolg van besluitvorming en aanpassingen na vaststelling van het GRP-5. De lagere stijging wordt onder andere veroorzaakt door: het vervallen van de component kwijtschelding rioolheffing vanwege de invoering van de eigenaarsbelasting voor de rioolheffing, lagere kapitaallasten vanwege een effectievere uitvoering van het GRP-5, een stelpost efficiencytaakstelling en de inzet van de voordelige rekeningsresultaten van de rioolheffing uit de jaarrekening 2013 en 2014. Dit laatste is in lijn met de in 2013 vastgestelde nota Reserves en voorzieningen.

Overzicht woonlasten 2015 ter vergelijking met omliggende gemeenten

Onderstaand treft u ter vergelijking de woonlasten van de omliggende gemeenten in 2015 aan op basis van Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden ((Coelo) Atlas van de Lokale Lasten 2015, gegevens gemeenten 2015) voor een woningeigenaar en op basis van een meerpersoonshuishouden.

[1]   Gemeenten hanteren voor de afvalstoffenheffing verschillende heffingsmaatstaven zoals bijvoorbeeld    differentiatie naar de maat van de afvalbak, aantal inschrijvingen in GBA of aantal aangeboden kilo’s. Uit-   hoorn heeft qua tarief geen onderscheid in één- of meerpersoonshuishoudens.

[2]   Heffing van de eigenaar.

Rechten omgevingsvergunningen

De ramingen van de opbrengsten rechten omgevingsvergunningen zijn gerelateerd aan de verwachte bouwactiviteiten.

Grafrechten

Op 30 januari 2014 is ingestemd met de actualisatie van het Bedrijfsplan algemene begraafplaats Noorddammerweg Uithoorn 2014-2017. Hierbij is ingestemd met het laten uitwerken van de differentiatie van de tarieven in de tarievenlijst en beheersverordening Begraafplaats. De uit de actualisatie voortvloeiende differentiatie van tarieven is in de beheersverordening voor de begraafplaats en de Verordening grafrechten met bijbehorende tarievenlijst vastgelegd. Op 22 mei 2014 is ingestemd met deze beheersverordening. Zoals vastgelegd in de nota Lokale heffingen is het uitgangspunt van 100% kostendekkendheid gehanteerd.

Marktgelden

Het marktgeld wordt geheven van degene aan wie op het marktterrein een standplaats is toegewezen. Voor het tarief van het marktgeld geldt het uitgangspunt van 100% kostendekkendheid. Bij de programmarekening 2013, 2014 en de prognose voor 2015 blijkt dat dit uitgangspunt niet is/wordt behaald. Om op begrotingsbasis te voldoen aan het uitgangspunt van 100% kostendekkendheid dient het tarief van het marktgeld voor 2016 met 25% te worden verhoogd.

Kwijtscheldingsbeleid

De gemeente is op grond van de Gemeentewet bevoegd om kwijtschelding van gemeentelijke heffingen te verlenen. De uitvoering van de kwijtschelding is gebonden aan de wetgeving van het rijk. Strenger toepassen van de wetgeving is daarbij toegestaan, ruimhartigere toepassing niet. Het huidige beleid is om de wettelijke kwijtscheldingsmogelijkheden zo optimaal mogelijk te benutten. Kwijtschelding kan aangevraagd worden door particuliere belastingplichtigen alleen voor de afvalstoffenheffing. Bijstandsgerechtigden hoeven geen verzoek om kwijtschelding in te dienen, kwijtschelding wordt automatisch toegekend.

Ontwikkeling lokale lasten

Met ingang van 2015 is voor de berekening van de woonlasten de koppeling losgelaten. Echter voor de vergelijking van de woonlasten met vorig jaar is onderstaand overzicht nog wel opgenomen. Daarnaast is in dit overzicht de meerjarige ontwikkeling opgenomen.
Rekening houdend met een woning met een gemiddelde waarde van € 223.000 betekent dit dat de woonlasten met gemiddeld € 15,92 per jaar (€ 1,33 per maand) stijgt. Dit betekent in 2016 een procentuele stijging van 2,1%.

Overzicht lokale lastendruk

Jaarlijks wordt onderzoek gepubliceerd over de lokale lastendruk door het COELO. De gemeente Uithoorn sluit voor de weergave van de belastingdruk aan bij de cijfers van het COELO.
Er is hierbij een groot verschil in de woonlastenvergelijking koopwoningen en huurwoningen. Dit komt doordat in Uithoorn rioolheffing (nog) een gebruikersbelasting is. Bij de omliggende gemeenten is rioolheffing een eigenaarsbelasting. Overigens moet ter nuancering van het onderscheid koopwoningen/huurwoningen worden bedacht, dat eigenaarslasten via de huur (kunnen) terechtkomen bij gebruikers.

Bron: COELO - Atlas van de Lokale Lasten 2015.

Prestatie- en kerngegevens

Onderstaand zijn enkele kerngegevens weergegeven.